Adwokat z urzędu - komu przysługuje?

 

Do polskich sądów trafiają najróżniejsze sprawy. Choć nie każda z nich wydaje się być bardzo poważna, jest to tylko wrażenie, które posiada się patrząc na nią z perspektywy trzeciej osoby. Dla ludzi bezpośrednio zaangażowanej w każdą sprawę, ta jest szalenie istotna - zwłaszcza że sama jej obecność w sądzie może oznaczać konieczność poniesienia konsekwencji prawnych. Dla osoby zamieszanej w sprawę istotne może być więc zatrudnienie adwokata, który będzie jej w stanie bronić. Czy jednak adwokat z urzędu należy się każdemu? A może za taką usługę trzeba będzie zapłacić? O tym opowiemy w dzisiejszym wpisie.

Kiedy trzeba mieć obrońcę w sądzie?

Choć posiadanie adwokata (a zatem obrońcy) wydaje się być przywilejem, w wielu sytuacjach trzeba obligatoryjnie go posiadać i nie ma możliwości zrezygnowania z "posługiwania się" nim. Nawet jeśli nie wybierze się go samego, zostanie on automatycznie wyznaczony z urzędu. Kiedy tak się dzieje? Istnieje do tego kilka przesłanek, których przykłady przedstawiamy poniżej.

1. Jeśli nie ukończyliśmy osiemnastu lat, musimy mieć obrońcę, którego nie jesteśmy w stanie się zrzeknąć.

2. Jeśli jesteśmy głusi, niemi lub niewidomi, a przez to nie jesteśmy w stanie samodzielnie i w pełni brać udział w rozprawie sądowej.

3. Jeśli zarzuca się nam zbrodnię, a postępowanie toczy się przed sądem okręgowym.

4. Gdy sąd uzna, że jest to konieczne - ta przesłanka jest ponad wszystkimi innymi. Sąd w każdym przypadku może uznać, że sami musimy korzystać z obrońcy. Musi oczywiście mieć ku temu odpowiednie podstawy.

5. Kiedy istnieje wątpliwość co do naszego zdrowia psychicznego, ale i co do tego, czy w jakimkolwiek innym przypadku jesteśmy w stanie trzeźwo myśleć i rozpoznać znaczenie czynu. Brak takiej zdolności zmusza nas do korzystania z obrońcy.

Oczywiście zdecydowanie najlepiej jest sięgnąć po usługi profesjonalnej i wybranej przez siebie kancelarii adwokackiej, która zagwarantuje sukces w sądzie, a która będzie miała ku temu motywację nie tylko w postaci pieniędzy, ale też swojej reputacji. Pamiętajmy jednak, że nawet jeśli nie musimy korzystać z obrońcy, zawsze mamy taką możliwość. Nie kierujmy się tutaj zatem przymusem, a zaledwie zdrowym rozsądkiem. Ten bowiem każe sądzić, że zawsze lepiej mieć osobę, która będzie stała po naszej stronie i znała się na rzeczy (lub chociażby będzie zapoznana ze środowiskiem sądowym, które dla wielu może się okazać stresujące), a która może pomóc w pozytywnym dla nas rozwiązaniu sprawy.

Komu przysługuje taki właśnie adwokat?

Z adwokata przyznawanego nam z urzędu jesteśmy w stanie skorzysta zarówno będąc osobą zwolnioną z kosztów sądowych (w całości lub części), jak i taką, która finalnie te koszty musi ponieść. Aby mieć taką możliwość, musimy sporządzić specjalny wniosek - do czasu jego rozpatrzenia nie będzie mogło być prowadzone żadne postępowanie przeciwko nam lub z naszym udziałem (jest ono zawieszone, gdyż pierwsza rozprawa musi odbywać się z udziałem naszego obrońcy).

Aby nasz wniosek o przyznanie nam adwokata z urzędu został zaakceptowany, sąd musi uznać, że taka osoba rzeczywiście nam się należy. Stanie się to w dwóch przypadkach. Po pierwsze, musi zaistnieć sytuacja, w której taki obrońca rzeczywiście byłby przydatny. Oczywistym jest, że w sprawach o ukaranie mandatem porządkowym nie ma zwykle takiej potrzeby, jednak przy poważniejszych postępowaniach taka potrzeba występuje. Drugim swoistym wymogiem do otrzymania adwokata z urzędu jest sytuacja finansowa, która nie pozwalałaby nam samodzielnie zatrudnić takiej osoby do pomocy nam. Jeżeli jej zatrudnienie powodowałoby poważny uszczerbek na naszym budżecie domowym, wtedy możemy liczyć na pełnomocnika z urzędu.

Jeśli więc uważamy, że adwokat z urzędu nam się należy, musimy złożyć o niego wniosek, koniecznie dołączając do niego nasze oświadczenia o stanie rodzinnym, majątkowym. Przydatne mogą się okazać również dokumenty poświadczające o dochodach i źródłach utrzymania. Wszystkie wnioski muszą zostać sporządzone na urzędowym formularzu służącym właśnie do tego, a wyszczególniającym wszystkie informacje niezbędne do przyznania nam obrońcy. Pamiętajmy, że z adwokata przydzielanego przez urząd jesteśmy w stanie skorzystać biorąc udział tak w sprawach cywilnych, jak i karnych. Jeśli więc uważamy, że takowy nam się należy, nie wahajmy się złożyć stosowny wniosek. Samo jego złożenie nic nie kosztuje.

Podsumowanie

Każdy wie, że istnieje ktoś taki, jak adwokat z urzędu. Komu przysługuje? Tak właściwie każdemu, kto nie jest w stanie sobie na niego pozwolić, a kto jest oskarżony w dowolnej sprawie (lub jest w niej jedną z osób podejrzanych). Jeśli więc stajemy przed taką sprawą i nie posiadamy środków finansowych, które umożliwiłyby nam sięgnięcie po pomoc profesjonalisty, możemy ubiegać się o przyznanie nam takowego. Pamiętajmy jednak, że w tej sytuacji nie będziemy mieli większego wyboru. Urząd sam przydzieli nam obrońcę, którego nie będziemy mogli zmienić na dowolnego innego. W końcu ten wybrany będzie dla nas świadczył swoje usługi nieodpłatnie.