Kto po kim dziedziczy?
W przypadku dziedziczenia w pierwszej kolejności istotne znacznie ma treść pozostawionego przez spadkodawcę testamentu bowiem jest on wyrazem ostatniej woli zmarłego. W przypadku braku testamentu dopiero wchodzi „w grę” dziedziczenie ustawowe. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, tym samym nie powołał spadkobiercy lub wszyscy powołani w nim do dziedziczenia odrzucili spadek, bądź nie mogli być spadkobiercami, a także w sytuacji, gdy testament okaże się nieważny.
DZIEDZICZNIE USTAWOWE – KRĄG SPADKOBIERCÓW:
1. Dzieci i małżonek
W pierwszej kolejności do spadku powoływane są dzieci oraz małżonek spadkodawcy, którzy dziedziczą spadek w częściach równych, lecz część małżonka nie może być mniejsza niż ¼ spadku. W sytuacji, gdzie zmarły pozostawił po sobie 2 dzieci oraz małżonka będą oni dziedziczyć spadek po 1/3. W przypadku, gdy spadkodawca miał więcej niż trójkę dzieci i małżonka, to małżonek otrzymuje nie mniej niż ¼ spadku, a pozostałą część ¾ dzieli się po równo pomiędzy dzieci. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy przypada jego dzieciom, w częściach równych.
2. Małżonek i rodzice
W następnej kolejności, gdy zmarły nie pozostawił po sobie zstępnych (potomków) do udziału w spadku powoływani są małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Udział spadkowy każdego z rodziców spadkodawcy wynosi ¼ spadku. W przypadku braku zstępnych oraz małżonka – całość spadku przypada rodzicom spadkodawcy.
3. Małżonek, rodzic i rodzeństwo
W sytuacji, gdy jeden z rodziców spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, jego część przypada rodzeństwu spadkodawcy, w częściach równych. Gdy również rodzeństwo nie dożyje otwarcia spadku, do ich części powoływani są ich zstępni.
4. Małżonek i rodzic
Jeśli spadkodawca nie pozostawił po sobie zstępnych, jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, a brak jest rodzeństwa spadkobierców oraz ich zstępnych, to udział żyjącego rodzica spadkodawcy oraz małżonka spadkodawcy wynosi po ½ .
5. Małżonek
Udział małżonka spadkodawcy dziedziczącego razem rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy wynosi połowę spadku, a w przypadku braku wymienionych całość spadku przypada małżonkowi.
6. Dziadkowie
Dziadkowie spadkodawcy dziedziczą wówczas, gdy spadkodawca w chwili śmierci nie posiadał małżonka, dzieci, rodzeństwa, ani ich zstępnych, w sytuacji, gdy żyją wszyscy dziadkowie, dziedziczą oni w częściach równych, natomiast jeśli któryś z wstępnych (dziadków) nie dożyje otwarcia spadku, jego część jest dzielona pomiędzy jego zstępnych, w przypadku ich braku, spadek przypada w równych częściach pozostałym dziadkom.
7. Dzieci małżonka
Kolejną grupą uprawnionych do dziedziczenia są dzieci małżonka spadkodawcy, powołani są oni do dziedziczenia w przypadku, gdy brak jest małżonka spadkodawcy oraz krewnych, powoływanych do dziedziczenia z ustawy. Dziecko małżonka spadkodawcy jest powoływane do dziedziczenia, gdy jego oboje rodziców nie dożyło otwarcia spadku.
8. Gmina ostatniego miejsca zamieszkania
Ostatnim podmiotem powoływanym do dziedziczenia jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, w przypadku, gdy brak jest podmiotów wymienionych w powyżej, a jeśli gminy nie da się ustalić, to spadek przypada w całości Skarbowi Państwa.
Przepisy umożliwiają także wyłączenie małżonka od dziedziczenia, gdy spadkodawca wystąpił o rozwód z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Wyłączenia takiego może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.
5 grup spadkobierców
Podsumowując, polski ustawodawca przewidział bardzo szeroki krąg spadkobierców ustawowych. Można podzielić ich na 5 grup:
W pierwszej znajdują się małżonek spadkodawcy, jego dzieci oraz ich zstępni.
Drugą grupę tworzą małżonek, rodzice, rodzeństwo spadkodawcy oraz zstępni tegoż rodzeństwa
Trzecia grupa to dziadkowie spadkodawcy oraz zstępni dziadków spadkodawcy
W czwartej grupie mieszczą się pasierbowie spadkodawcy, czyli dzieci ich małżonków
Ostatnią grupę tworzą gmina ostatniego miejsca zamieszkania oraz skarb państwa
